Dunyodagi eng noyob bug‘doy navlari

Bug‘doyning qadimiy va noyob navlari genetik xilma-xilligi, iqlimga chidamliligi va oziqa qiymati bilan alohida ahamiyat kasb etadi.

1. Emmer bug‘doyi (Triticum dicoccum)
   10 000 yildan ortiq vaqt avval madaniylashtirilgan. Oziqa qiymati yuqori, protein va tolaga boy. Asosan Italiya, Yaqin Sharq va Hindistonda yetishtiriladi.
2. Einkorn bug‘doyi (Triticum monococcum)
   Dunyodagi eng qadimiy madaniy bug‘doy turi. Gluten miqdori past, oziqa moddalarga boy. Kam hosil beradi, ammo ta’mi va sog‘liq uchun foydaliligi bilan qadrlanadi.
3. Black Emmer (Qora Emmer)
   Qora-yashil tusli donlari bilan ajralib turadi. Antioksidantlarga boy. Asosan Sharqiy Afrika va Yaqin Sharqda yetishtiriladi.
4. Purple Straw Wheat (Binafsha somonli bug‘doy)
   Tarixiy Amerika bug‘doy navlaridan biri. Donlari va somoni binafsha rangda. Sovuq va kasalliklarga chidamli.
5. Red Fife bug‘doyi
   XIX asrda Kanadada mashhur bo‘lgan. O‘ziga xos ta’mi va yuqori sifatli uni bilan ajralib turadi.

Ayni vaqtda, Triticum urartu va Aegilops speltoides kabi yovvoyi bug‘doy turlari zamonaviy navlarning genetik asosi sifatida muhim rol o‘ynaydi.

Noyob bug‘doy navlari insoniyatning oziq-ovqat xavfsizligi va agrobiologik merosini saqlab qolishda muhim o‘rin tutadi.